Στον άλλο πίνακα του Gerard David, o Δαβίδ στον πίνακα μοιάζει εξαιρετικά με το στεφανιαίο σύστημα ενός ανθρώπινου εγκεφάλου και στις σωστές διαστάσεις του ενώ ο Μωυσής με τον προφήτη Ηλία παρατηρούν όχι μέσα σε δύο δαχτυλίδια από σύννεφα αλλά από την αριστερή και δεξιά κοιλία ενός εγκεφάλου. Οπως παραδέχονται και οι ίδιοι στην έκθεσή τους που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Journal of the Royal Society of Medicine», «η ομοιότητα μπορεί να μην είναι εμφανής με την πρώτη ματιά, όμως ποιος μπορεί με βεβαιότητα να πει ότι αυτός δεν ήταν και ο σκοπός»; Πλέον η υπόθεση απαιτούσε την άμεση παρέμβαση ενός οφθαλμολόγου! o dr. james g. Ravin, ο οποίος είχε μάλιστα δημοσιεύσει ευρέως τις μελέτες του σχετικά με τις ασθένειες της όρασης από τις οποίες έπασχαν πολλοί μεγάλοι καλλιτέχνες της εποχής, χαρακτήρισε το όλο ζήτημα μια «παραίσθηση». «Συχνά συμβαίνει όταν εξετάζουμε μια εικόνα για αρκετή ώρα να βλέπουμε χιλιάδες πράγματα. Ημουν πρόσφατα σε μια ξενάγηση σε κάποια βουνά στην Κίνα που έμοιαζαν με ανθρώπινους σχηματισμούς. Ενας βράχος έμοιαζε με το κεφάλι ενός άνδρα και πιο δίπλα ένας άλλος με το κεφάλι μιας γυναίκας, και -ω τι σύμπτωση-αυτά τα δυο βουνά ήταν τόσο κοντά που θα έλεγε κανείς με σιγουριά πως αυτό το ανδρόγυνο φιλιόταν με πάθος. Αλλά κατά τη γνώμη μου όλο αυτό δεν είναι τίποτε άλλο από μια παρερμηνεία. Μια παραίσθηση». Κάποιοι ιστορικοί της τέχνης δεν απέκλεισαν το ενδεχόμενο οι αναγεννησιακοί ζωγράφοι να ήθελαν πράγματι να εξισώσουν τη θεϊκή οντότητα με τον ανθρώπινο εγκέφαλο, ενώ κάποιοι άλλοι θεώρησαν τη συγκεκριμένη πρόταση προσβλητική.
Λεφτά στο ταμειο
Η αρχική ΥΠΟΘΕΣη του 1990 δεν θα έπαυε να είναι τόσο γοητευτικά πειστική, αν μέχρι το 2005 το όλο ζήτημα δεν είχε καταντήσει ένας πιασάρικος τρόπος να βγάζει κανείς λεφτά. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση των Βραζιλιάνων γιατρών Gilson Barreto και Marcelo de Oliveira που με την «ανακάλυψη» κι άλλων ανατομικών λεπτομερειών στα φρέσκο της Καπέλα Σιστίνα εξέδωσαν το βιβλίο τους «The secret art of Michelangelo» πουλώντας τον εξαιρετικά μεγάλο- για τα δεδομένα της Βραζιλίας -αριθμό των 50.000 αντιτύπων. ΟπωΣ Και Να εχεί, είναι γνωστό πως ο Michelangelo έδειξε μεγάλο ενδιαφέρον για τη Ζωή της Ψυχής, όπως τουλάχιστον εκφράζεται αυτή μέσω της δομής και της κίνησης του ανθρώπινου σώματος, το οποίο συχνά αποκαλούσε «θνητό πέπλο» των θείων προθέσεων. Και οι συγκεκριμένες μελέτες που βρίσκουν ανατομικές λεπτομέρειες στα έργα του σίγουρα επιβεβαιώνουν το ενδιαφέρον του ιδίου αλλά και άλλων αναγεννησιακών ζωγράφων για την απόκτηση γνώσεων ανθρώπινης ανατομίας, κάτι που εφάρμοσαν στην τέχνη τους. Ομως, το ουσιαστικό ζήτημα που κάνει ενδιαφέρουσα αυτή τη σκέψη μέχρι τις μέρες μας είναι ότι ο διάκοσμος στο παρεκκλήσι του Βατικανού μπορεί να είναι ένας Θεός που φορά θνητό πέπλο, δηλαδή δεν είναι τίποτε περισσότερο από ένα όργανο! Μια σκέψη. Μια ανθρώπινη σκέψη; Ή μια υποκειμενική αντίληψη; οτι σκεφτείς υπάρχει Η αντίληψή μας για το γύρω κόσμο μπορεί να είναι και μόνο υποκειμενική. Ετσι ο καθένας μας βλέπει να σχηματίζονται στα σύννεφα τα δικά του μοναδικά σχήματα. Αρα δεν είναι τυχαίο ότι στα έργα των ζωγράφων της Αναγέννησης επιστήμονες «ανακαλύπτουν» στοιχεία που είχαν μάθει να γνωρίζουν ως θέσφατα. Αν ένας ερωτευμένος έβλεπε τους ίδιους πίνακες, ίσως ανακάλυπτε καρδιές, αν τους κοίταζε ένα παιδί ίσως έβλεπε ελέφαντες να πετούν και τούρτες με κερασάκια στην κορυφή και πόδια στη βάση να ετοιμάζονται για το σχολείο.
Κι αν ρωτούσες έναν σκεπτικιστή θα συμπύκνωνε όλη τη φαντασία, την ανάγκη και την πίστη μαζί σε μια λέξη: παρειδωλία. Αν πάλι ρωτούσες για τη δική μου άποψη, θα σου έλεγα πως όλα τα νομίσματα έχουν δύο όψεις. Από τη μια πλευρά αντικρίζω φαινόμενα ανθρώπινα που αποκτούν διάσταση θεϊκή, αφού κάθε έκφραση της τέχνης, στα δικά μου μάτια, κρύβει μέσα της μια θεϊκή εντολή. Οι ζωγράφοι της Αναγέννησης, είτε εσκεμμένα έκρυψαν ανατομικά σχέδια στα έργα τους είτε όχι, άγγιξαν το ανώτερο κι έγιναν για λίγο θεοί, προσφέροντας έργα-τροφή για το ανθρώπινο πνεύμα. κι απο ιπν άλλη πΛευρα του νομίσματος η απάντηση του Καζαντζάκη στέκει καθηλωτική και με κοιτάζει: «Ο νους του ανθρώπου φαινόμενα μονάχα μπορεί να συλλάβει, ποτέ την ουσία κι όχι όλα τα φαινόμενα, παρά μονάχα τα φαινόμενα της ύλης- κι ακόμα στενότερα: όχι καν τα φαινόμενα τούτα της ύλης, παρά μονάχα τους μεταξύ τους συνειρμούς - κι οι συνειρμοί τούτοι δεν είναι πραγματικοί, ανεξάρτητοι από τον άνθρωπο - είναι κι αυτοί γεννήματα του ανθρώπου και δεν είναι οι μόνοι δυνατοί ανθρώπινοι - παρά μονάχα οι πιο βολικοί για τις πρακτικές και νοητικές του ανάγκες».
Περιοδικό φαίνόμενα
Τ14 30/12/2010
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου